दशमः पाठः — दिनचर्या
(daśamaḥ pāṭhaḥ — dinacaryā)
हिन्दी: दसवाँ पाठ — दिनचर्या
शोभा प्रातः उत्तिष्ठति।
(Śobhā prātaḥ uttiṣṭhati.)
हिन्दी: शोभा सुबह उठती है।
शोभा फेनिलेन हस्त-प्रक्षालनं करोति।
(Śobhā phenilena hasta-prakṣālanaṃ karoti.)
हिन्दी: शोभा साबुन/फेन से हाथ धोती है।
शोभा मुखं दन्तान् च क्षालयति।
(Śobhā mukhaṃ dantān ca kṣālayati.)
हिन्दी: शोभा मुख और दाँत साफ़ करती है (ब्रश करती है)।
अनिलः स्नानं करोति।
(Anilaḥ snānaṃ karoti.)
हिन्दी: अनिल नहा/स्नान करता है।
शोभा भोजनं करोति।
(Śobhā bhojanaṃ karoti.)
हिन्दी: शोभा भोजन करती है।
अनिलः भोजनं करोति।
(Anilaḥ bhojanaṃ karoti.)
हिन्दी: अनिल भोजन करता है।
शोभा विद्यालयं गच्छति।
(Śobhā vidyālayaṃ gacchati.)
हिन्दी: शोभा विद्यालय जाती है।
अनिलः विद्यालयं गच्छति।
(Anilaḥ vidyālayaṃ gacchati.)
हिन्दी: अनिल विद्यालय जाता है।
शोभा अध्ययनं करोति।
(Śobhā adhyayanaṃ karoti.)
हिन्दी: शोभा पढ़ाई/अध्ययन करती है।
अनिलः अध्ययनं करोति।
(Anilaḥ adhyayanaṃ karoti.)
हिन्दी: अनिल पढ़ाई/अध्ययन करता है।
सायंकाले शोभा मित्रैः सह क्रीडति।
(Sāyakaale Śobhā mitraiḥ saha krīḍati.)
हिन्दी: शाम के समय शोभा मित्रों के साथ खेलती है।
अभ्यास — प्रश्न एवं उत्तर (Solved)
प्रश्न १: शोभा कदा उत्तिष्ठति?
(Śobhā kadā uttiṣṭhati?)
हिन्दी: शोभा कब उठती है?
उत्तर: शोभा प्रातः उत्तिष्ठति। (Śobhā prātaḥ uttiṣṭhati.) — हिन्दी: शोभा सुबह उठती है।
प्रश्न २: शोभा कान् क्षालयति?
(Śobhā kān kṣālayati?)
हिन्दी: शोभा क्या धोती/साफ़ करती है?
उत्तर: शोभा मुखं दन्तान् च क्षालयति। (Śobhā mukhaṃ dantān ca kṣālayati.) — हिन्दी: शोभा मुख और दाँत साफ़ करती है।
प्रश्न ३: अनिलः किं करोति?
(Anilaḥ kiṃ karoti?)
हिन्दी: अनिल क्या करता है?
उत्तर: अनिलः स्नानं करोति; अनिलः भोजनं करोति; अनिलः विद्यालयं गच्छति; अनिलः अध्ययनं करोति। (उक्त वाक्यों में से उपयुक्त चुनें)।
प्रश्न ४: शोभा कुत्र गच्छति?
(Śobhā kutra gacchati?)
हिन्दी: शोभा कहाँ जाती है?
उत्तर: शोभा विद्यालयं गच्छति। (Śobhā vidyālayaṃ gacchati.) — हिन्दी: शोभा विद्यालय जाती है।
प्रश्न ५: सायंकाले शोभा के-सह क्रीडति?
(Sāyakaale Śobhā ke-saha krīḍati?)
हिन्दी: शाम को शोभा किसके साथ खेलती है?
उत्तर: सायंकाले शोभा मित्रैः सह क्रीडति। — हिन्दी: शाम को शोभा मित्रों के साथ खेलती है।
प्रश्न ६: शोभा कं हस्त-प्रक्षालनं करोति?
(Śobhā kaṃ hasta-prakṣālanaṃ karoti?)
हिन्दी: शोभा कौन सा हाथ धोना करती है? (उदाहरण प्रश्न का स्वरूप)
उत्तर: शोभा फेनिलेन हस्त-प्रक्षालनं करोति। — हिन्दी: शोभा साबुन/फेन से हाथ धोती है।
नोट: ऊपर प्रत्येक अभ्यास में प्रश्न (संस्कृत), उच्चारण और हिन्दी अर्थ दिए हुए हैं तथा उत्तर भी संस्कृत व हिन्दी दोनों रूपों में हैं — ताकि शिक्षक/विद्यार्थी सीधे उपयोग कर सकें।
Moral (English)
Daily habits like washing, brushing and studying keep us healthy and disciplined. Simple routines build good character.
नीति (हिन्दी)
हाथ धोना, ब्रश करना और पढ़ाई जैसे दैनिक आचरण हमें स्वस्थ और अनुशासित बनाते हैं। साधारण दिनचर्या अच्छे चरित्र का निर्माण करती है।